Μυστήριο στα βάθη της Κούβας: Μπορεί άραγε μια πόλη να έχει βυθιστεί πριν 10.000 χρόνια
Πριν από περίπου 25 χρόνια, μια υποθαλάσσια ανακάλυψη κοντά στις ακτές της Κούβας προκάλεσε διεθνές ενδιαφέρον, υποσχόμενη να ανοίξει νέα κεφάλαια στην ανθρώπινη ιστορία.
Το 2001, η Καναδή μηχανικός θαλάσσιων εγκαταστάσεων Παουλίνα Ζελίτσκι και ο σύζυγός της, Πολ Βάιντσβαϊγκ, μέσω της εταιρείας Advanced Digital Communications (ADC), ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν στο βυθό της Καραϊβικής σειρά από δομές που έμοιαζαν με αρχαία κτίσματα.
Οι σάρωσεις σόναρ που πραγματοποιήθηκαν σε βάθος περίπου 600 μέτρων, κοντά στη Χερσόνησο Γκουαναχακαμπίμπες στα δυτικά της Κούβας, αποκάλυψαν γεωμετρικούς σχηματισμούς – συμπεριλαμβανομένων δομών που θύμιζαν πυραμίδες, πλατείες και δρόμους. Η Ζελίτσκι χαρακτήρισε το εύρημα «μια υπέροχη δομή που θα μπορούσε να είναι μεγάλο αστικό κέντρο».
Ανακάλυψη που προκάλεσε ενθουσιασμό και σκεπτικισμό
Αρχικά, οι εικόνες και τα δεδομένα από το σόναρ έδωσαν τροφή για θεωρίες περί χαμένης πόλης – ακόμη και συνδέσεις με την Ατλαντίδα. Οι ερευνητές υπολόγισαν την ηλικία των σχηματισμών σε πάνω από 6.000 χρόνια, μια εκτίμηση που, αν επαληθευόταν, θα σήμαινε ότι οι δομές αυτές προϋπήρχαν των αιγυπτιακών πυραμίδων.
Ωστόσο, το εύρημα έγινε γρήγορα αντικείμενο έντονου σκεπτικισμού από την επιστημονική κοινότητα. Ο γεωλόγος Μανουέλ Ιτουράλδε-Βινέντε, διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Κούβας, συμμετείχε στην αξιολόγηση των εικόνων. Αν και παραδέχτηκε ότι οι σχηματισμοί ήταν «παράξενοι» και δεν είχαν ξαναπαρατηρηθεί παρόμοιοι στην περιοχή, υπογράμμισε ότι είναι ανέφικτο να έχουν βυθιστεί σε τέτοιο βάθος μέσα σε μόλις 6.000 χρόνια.
Η γεωλογική θεωρία υποστηρίζει ότι η καθίζηση μιας περιοχής 600 μέτρων θα απαιτούσε τουλάχιστον 50.000 χρόνια. Εφόσον οι δομές ήταν ανθρώπινης κατασκευής, αυτό θα σήμαινε ότι οι πρώτοι Homo sapiens έχτιζαν πόλεις σε μια εποχή που θεωρούνται κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες – μια υπόθεση που δεν υποστηρίζεται από αρχαιολογικά ευρήματα.
Μυστήριο στα βάθη της Κούβας: Μπορεί άραγε μια πόλη να έχει βυθιστεί πριν 10.000 χρόνια
Δεν υπήρξε συνέχεια στην έρευνα
Παρά την αρχική δημοσιότητα, καμία επιβεβαιωτική αποστολή δεν πραγματοποιήθηκε τα επόμενα χρόνια. Η Ζελίτσκι είχε δηλώσει στο BBC το 2001:
«Θα ήταν ανεύθυνο να πούμε τι ακριβώς ήταν αυτές οι δομές χωρίς περισσότερα στοιχεία.»
Μια προγραμματισμένη αποστολή σε συνεργασία με την Αμερικανίδα ωκεανογράφο Σίλβια Ερλ ακυρώθηκε λόγω χρηματοδοτικών προβλημάτων, και η κουβανική κυβέρνηση δεν προχώρησε σε περαιτέρω έρευνες. Η πολιτική κατάσταση της εποχής και η περιορισμένη πρόσβαση σε διεθνείς συνεργασίες φαίνεται πως έπαιξαν ρόλο.
Ο Αμερικανός ειδικός στην υποβρύχια αρχαιολογία Μάικλ Φοτ, από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, δήλωσε ότι αν οι σχηματισμοί ήταν όντως ανθρώπινοι, θα επρόκειτο για ένα εξαιρετικά προχωρημένο πολιτισμό για την περιοχή και την εποχή, κάτι που δεν συνάδει με τα μέχρι σήμερα γνωστά αρχαιολογικά δεδομένα.
Παράλληλα παραδείγματα και θεωρίες
Η υπόθεση της Κούβας δεν είναι η μοναδική που έχει γεννήσει θεωρίες για πανάρχαιους πολιτισμούς. Ανάλογες δομές έχουν εντοπιστεί:
Στην Ιαπωνία, το μνημείο Γιοναγκούνι, που παρουσιάζει πέτρινες βαθμίδες με καθαρές γωνίες, έχει προκαλέσει διαφωνίες ως προς την προέλευσή του – φυσική ή τεχνητή.
Στην Τουρκία, το Γκιομπεκλί Τεπέ, ναός ηλικίας περίπου 11.500 ετών, επιβεβαιώνει ότι πολιτισμική δραστηριότητα προϋπήρχε της γεωργικής επανάστασης, αλλά δεν τεκμηριώνει την ύπαρξη πόλεων.
Συμπέρασμα
Το «μυστήριο της Κούβας» παραμένει ανεξιχνίαστο. Οι σαρώσεις έδειξαν εντυπωσιακά σχήματα, αλλά καμία επιστημονική αποστολή δεν επιβεβαίωσε ή διέψευσε την ανθρώπινη προέλευση των δομών. Οι ειδικοί κλίνουν προς την πιθανότητα φυσικών γεωλογικών σχηματισμών, λόγω της χρονολογικής ασυμβατότητας και της έλλειψης αρχαιολογικών τεκμηρίων.
Παρότι οι εικόνες και οι δηλώσεις της εποχής άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας συναρπαστικής ανακάλυψης, η έλλειψη επανάληψης της έρευνας και τα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν πως πρόκειται περισσότερο για ένα γεωλογικό φαινόμενο παρά για ένα αρχαίο αστικό κέντρο που «θα ξαναέγραφε την ιστορία».
Μυστήριο στα βάθη της Κούβας: Μπορεί άραγε μια πόλη να έχει βυθιστεί πριν 10.000 χρόνια
