Άγιος Ιούδας Θαδδαίος: τιμάται η μνήμη του στις 19 Ιουνίου
Ο Θαδδαίος, γνωστός και ως Ιούδας Θαδδαίος, Λεββαίος, ή και ως Ιούδας του Ιακώβου, ήταν ένας από τους Δώδεκα Αποστόλους του Ιησού Χριστού και άγιος της Ορθόδοξης και της
Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ταυτίζεται κάποτε, ιδίως στη Δύση, με τον Ιούδα τον αδελφόθεο, αλλά διακρίνεται απολύτως από τον Ιούδα Ισκαριώτη, τον Απόστολο που πρόδωσε τον Ιησού. Δεν πρέπει επίσης να συγχέεται με τον Θαδδαίο τον εκ των Δώδεκα ο Απόστολος Θαδδαίος ο εκ των Εβδομήκοντα Αποστόλων.
Άγιος Ιούδας Θαδδαίος: τιμάται η μνήμη του στις 19 Ιουνίου
Η Αρμενική Αποστολική Εκκλησία τιμά τους Αποστόλους Θαδδαίο και Βαρθολομαίο ως τους ιδρυτές και προστάτες αγίους της.
Σε πολλές απεικονίσεις του στη Δύση ο Θαδδαίος παριστάνεται να κρατά μία εικόνα του Ιησού Χριστού, που είναι γνωστή ως Άγιο Μανδήλιο ή «Εικών της Εδέσσης».
Στην αγιογράφηση της Ανατολής απεικονίζεται συχνότερα με έναν κύλινδρο κειμένου, την Επιστολή του Ιούδα, παρά το ότι αυτή γράφτηκε μάλλον από τον Ιούδα τον αδελφόθεο.
Αδελφός ή γιος του Ιακώβου;
Η ελληνική φράση Ἰούδαν Ἰακώβου στο πρωτότυπο ερμηνεύεται από άλλους μελετητές ότι σημαίνει «Ιούδα, αδελφό του Ιακώβου» και από άλλους ότι εννοεί «Ιούδα, γιο του Ιακώβου.
Η πρώτη άποψη τον καθιστά αυτομάτως τον συγγραφέα της Επιστολής του Ιούδα, ενός από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης.
Οι περισσότερες σύγχρονες μεταφράσεις ωστόσο προκρίνουν το «Ιούδας, γιος του Ιακώβου».
Ο Προτεστάντης Darrell L. Bock γράφει ότι πρέπει να υπονοείται η ιδιότητα του γιου, επειδή όπου εννοείται ο αδελφός γράφεται και η λέξη «αδελφός» στο χειρόγραφο».
Σχετικά με την ορθόδοξη παράδοση ο Μ. Γαλανός γράφει: …«ονομαζόταν δε αλλιώς και Λεββαίος και ήταν αδελφός του Ιακώβου του μικρού.
Σ’ αυτόν ανήκει και η επιστολή Ιούδα στο Ευαγγέλιο. Διότι καθ’ αυτό Ιούδας ονομαζόταν, τα δε άλλα δύο ονόματα ήταν πρόσθετα, όπως συμβαίνει πάντοτε στους Ιουδαίους μέχρι και σήμερα.
Ο Θαδδαίος κήρυξε το Ευαγγέλιο στη Μεσοποταμία, όπου και έλαβε μαρτυρικό θάνατο».
Επιπλέον η συνήθης χρήση της εν λόγω γενικής “Ιακώβου” στην εβραϊκή γλώσσα δηλώνει τον πατέρα του προσώπου προς διάκριση από τους ομώνυμούς του.
Αδελφός του Ιησού;
Οι γνώμες διίστανται ως προς το εάν ο Ιούδας Θαδδαίος είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Ιούδα τον αδελφόθεο, τον παραδοσιακό συγγραφέα της Επιστολής του Ιούδα.
Σε γενικές γραμμές οι Ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι πιστεύουν ότι είναι το ίδιο πρόσωπο, ενώ οι Προτεστάντες και οι Ορθόδοξοι όχι.
Σύμφωνα με τα σωζόμενα σπαράγματα του έργου Έκθεσις των λόγων του Κυρίου του Παπία του Ιεραπολίτη (περ. 70-163 μ.Χ.), η Μαρία του Κλωπά (ή του Αλφαίου) ήταν η μητέρα του Ιούδα του αδελφοθέου, τον οποίον ο Παπίας ταυτίζει με τον Θαδδαίο:
«Η Μαρία, η σύζυγος του Κλέοπα ή Αλφαίου, η μητέρα του Αποστόλου και επισκόπου Ιακώβου, του Σίμωνος και του Θαδδαίου, και ενός Ιωσήφ…»
Στην Αρμενία
Παρά το ότι ο Άγιος Γρηγόριος ο Φωτιστής είναι γνωστός ως ο «Απόστολος των Αρμενίων», καθώς βάπτισε τον βασιλιά τους Τιριδάτη Γ΄ το 301 και έτσι όλο το έθνος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, ωστόσο οι Απόστολοι Θαδδαίος και Βαρθολομαίος πιστεύεται ότι κατά την παράδοση υπήρξαν οι πρώτοι που έφεραν τον Χριστιανισμό στην Αρμενία, και για τον λόγο αυτόν τιμώνται ως προστάτες άγιοι της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας.
Σε αυτή την παράδοση εντάσσονται και οι Μονές του Αγίου Θαδδαίου (σήμερα στο Ιράν) και του Αγίου Βαρθολομαίου (σήμερα στην Τουρκία), που ανεγέρθηκαν σε εδάφη που τότε ανήκαν στην Αρμενία.
Μία άλλη παράδοση διατείνεται ότι ο Ιούδας Θαδδαίος ήταν χορτοφάγος.
H Κοίμηση
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Ιούδας Θαδδαίος υπέστη μαρτυρικό θάνατο περί το 65 μ.Χ., είτε στη Βηρυτό (τότε στη ρωμαϊκή Επαρχία της Συρίας) μαζί με τον Απόστολο Σίμωνα τον Ζηλωτή, με τον οποίο συνήθως συνδέεται, είτε στη Μεσοποταμία.
Ο πέλεκυς με τον οποίο κάποτε αγιογραφείται ήταν το όργανο της θανατώσεώς του. Οι πράξεις και το μαρτύριο του Θαδδαίου και του Σίμωνος καταγράφηκαν στο έργο Πράξεις του Σίμωνος και του Ιούδα, που συγκαταλέγεται στη συλλογή παθών και θρύλων που συνδέονται παραδοσιακά με τον θρυλικό Επίσκοπο Οβαδία (ή Αβδία) της Βαβυλώνος.
