Σαν σήμερα, στις 2 Σεπτεμβρίου 1984, φεύγει από τη ζωή ο σπουδαίος ηθοποιός του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου, Μάνος Κατράκης.
Γεννήθηκε στο Καστέλι Κισσάμου, στις 14 Αυγούστου 1908 και ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά του εμπόρου Χαράλαμπου Κατράκη και της Ειρήνης. Λίγο πριν γίνει 10 ετών η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα καθώς οι δουλειές του πατέρα δεν πήγαιναν και τόσο καλά στην Κρήτη.
Τον μικρό Μάνο γοήτευε το ποδόσφαιρο και αρχικά έπαιζε στην ομάδα του «Κεραυνού» και μετά στον «Αθηναϊκό». Κάποια στιγμή σε νεαρή ηλικία αναγκάζεται να γίνει ο προστάτης της οικογένειας, καθώς ο πατέρας του λείπει πια συνεχώς και ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιάννης είναι ήδη ξενιτεμένος στην Αμερική.
Ο Μάνος Κατράκης ηθοποιός
Το ταλέντο του θα ανακαλυφθεί γρήγορα και το 1927 θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στο θέατρο. Το 1928 θα παίξει στην πρώτη του βουβή ταινία «Το λάβαρο του ’21». Ταυτόχρονα συμμετέχει σε θεατρικές παραστάσεις τοπικών θιάσων, μέχρις ότου καταφέρνει να μπει στο Εθνικό Θέατρο, το 1931.
Ήδη από τη δεκαετία του ’30 θα έρθει η καταξίωση στο θεατρικό σανίδι, ενώ θα γνωριστεί με σπουδαίες προσωπικότητες του καιρού. Σε ηλικία 25 ετών παντρεύεται με την επίσης ηθοποιό, Άννα Λώρη. Από το 1933 έπαιξε κατά σειρά με τους θιάσους Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ, Βασίλη Αργυρόπουλου και Μαρίκας Κοτοπούλη μέχρι το 1935, όταν επαναπροσλήφθηκε από το Εθνικό θέατρο.
Κατοχή-Εμφύλιος-Εξορία
Ο γάμος του τέλειωσε σύντομα και γρήγορα ήρθε ο πόλεμος κι η κατοχή. Συμμετείχε στο μέτωπο και πολέμησε γενναία στην πρώτη γραμμή. Ούτε ο δεύτερος γάμος του δεν ορθοπόδησε, ο χαμός κατά τη γέννα των μοναδικών δίδυμων παιδιών του. Το 1943, όταν ανέλαβε Πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών συνέβαλε τα μέγιστα στην ίδρυση του Κρατικού θεάτρου Θεσσαλονίκης.
Ο Κατράκης εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση. Η άρνησή του να υπογράψει “δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών” οδήγησε από το 1947 σε διώξεις, βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη για σχεδόν επτά χρόνια.
Η μητέρα του , η κυρά- Ρήνη, την οποία ο ίδιος υπεραγαπά, τον επισκέπτεται στην εξορία. Ο διάλογός τους είναι άξιος αναφοράς για το ήθος και την αγωνιστικότητα τόσο του ίδιου, όσο και της μητέρας του:
«Τι είναι Μανόλη;»
-«Θες να ‘ρθω στο σπίτι, μάνα ;»
-«Πώς θα ‘ρθεις;»
–«Ε… θα υπογράψω και θα ‘ρθω»
– «Ιντα να υπογράψεις;»
-«Δήλωση»
-«Ιντα δήλωση;»
-«Οτι δεν είμαι αυτό που είμαι…»
-«Και δεν είσαι;»
-«Είμαι»
-«Μην υπογράψεις, κερατά, μην υπογράψεις…».
Η φιλία του και η κοινή πορεία με συναγωνιστές του, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τζαβαλάς Καρούσος και ο Γιάννης Χοντζέας, τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει τις δραματικές αυτές στιγμές. Ταυτόχρονα είχε τη δύναμη να εμψυχώνει σύντροφους του στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη.
Όταν πια στις αρχές της δεκαετίας του ’50 επιστρέφει στην Αθήνα, το μετεμφυλιακό κλίμα είναι βαρύ. Αναγκάζεται να εργαστεί ευκαιριακά (στο ραδιόφωνο στην αρχή) αλλά σιγά-σιγά κατορθώνει να πάρει μικρούς ή μεγαλύτερους ρόλους στο θέατρο και στον κινηματογράφο.
Επαγγελματική καταξίωση
Το 1951 – 1952 διοργανώνει «ποιητικές απογευματινές» στο θέατρο Μουσούρη. Το 1952 πρωταγωνίστησε στον «Προμηθέα» του Αισχύλου με τον Θυμελικό θίασο του Καρζή σε Δελφούς και Αθήνα, όπου μετά την παράσταση δέχεται την έκφραση συγχαρητηρίων από τους Βασιλείς. Ακολούθως πρωταγωνίστησε στον θίασο της Κοτοπούλη και το 1953 οργάνωσε δικό του θίασο. Από το 1954 είναι πρωταγωνιστής του «Θεάτρου Αθηνών» και από το επόμενο έτος του «Εθνικού Λαϊκού Θεάτρου», στο οποίο ανέβαιναν συνεχώς παραστάσεις και με μεγάλη επιτυχία.
Στα 1954 θα γνωρίσει την πιο σημαντική σύντροφο της ζωής του και μετέπειτα σύζυγό του, τη Λίντα Άλμα, μετά από μία θεατρική πρεμιέρα.
Η επόμενη περίοδος ήταν και η πιο λαμπρή για τον Κατράκη, όταν και καθιερώθηκε ως μεγάλος άνθρωπος της Τέχνης στη συνείδηση.
Η συνεχής καταπόνηση του οργανισμού του του δημιούργησε με τον καιρό προβλήματα και η υγεία του εξασθένησε. Μανιώδης καπνιστής, σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, αρνήθηκε να ακολουθήσει αυστηρό πρόγραμμα θεραπείας. Έτσι, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας, στην οποία πρωταγωνίστησε -το Ταξίδι στα Κύθηρα με σκηνοθέτη τον Θόδωρο Αγγελόπουλο- άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, σε ηλικία 76 ετών, μετά από μάχη, με τον καρκίνο του πνεύμονα. Μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν μέλος του ΚΚΕ. Κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο Μάνος Κατράκης έχει πρωταγωνιστήσει σε σπουδαίες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Ενδεικτικά αναφέρονται οι: “Μαγική πόλις”, “Συνοικία το όνειρο”, “Τα κόκκινα φανάρια”, “Ταξίδι στα Κύθηρα” κ.ά.
Wikipedia
